Verzamelde gedichten - Jan Hanlo - ebook

Gerrit Kouwenaar, een van de dichters uit de Vijftigersgroep, had een onvervreemdbaar eigen stem, een eigen vocabulaire en zelfs een eigen grammatica; hij was iemand die de taal nieuw leven inblies. Zijn gedichten, waarin de 'ik' vervangen werd door 'men' en de punt door een streepje, zetten de tijd stil. Soms worden ze moeilijk genoemd, hermetisch, maar wie goed leest ontdekt een ongekend emotionele lading. Kouwenaar dichtte over concrete dingen - een tafel, een brood, een bloedplas -, maar evengoed over de stille witte kamer waarin hij zijn geliefde miste. Tegen het eind van zijn leven stelde hij een bloemlezing uit eigen werk samen, vallende stilte. Voor het eerst verschijnt nu een verzameluitgave van al zijn gebundelde gedichten. Van het vroegste vers tot het allerlaatste, over 'de ochtend dat het nooit meer avond wordt', uit 2005. Mirjam van Hengel, voorheen werkzaam bij uitgeverij Querido en Kouwenaars laatste redacteur, stelde de verzamelde gedichten samen en schreef een

Ook als je het leven niet inrichten kunt naar eigen wens, span je dan tenminste hiervoor in zoveel je kunt: verlaag het niet door te veel omgang met de mensen, door te veel drukte en gepraat. Gedichten die zo vanzelfsprekend overkomen dat je er een schok van krijgt. Gedichten als stootkussens, onmisbaar in ons eenmalige, bedreigde bestaan. Gedichten zo wijs dat ze alle zelfhulpboeken overbodig maken. Geen wonder dat K.P. Kavafis met zijn tegelijk nuchtere én zinderende gedichten over onbekend verleden en alledaags heden, over zijn geliefde en gehate Hellas, en over de kleine drijfveren achter de grote politiek de wereld veroverde. De laatste tijd ontdekt men een nog originelere Kavafis: zo durfden zijn vroegere uitgevers het niet aan zijn hoogst eigenwijze Grieks ongewijzigd te laten. In deze definitieve editie, waarin naast onder meer de '154 gedichten' ook álle 'gedichten in bewerking' zijn opgenomen, wordt Kavafis een dichter van de eenentwintigste eeuw. Konstantinos Petrou Kavafis

Die 's nachts romancen floot onder de linden En 's middags scherzo's op de markt der dorpen, Hij heeft zijn fluit in een fontein geworpen, En wilde een moeielijker wijsheid vinden. Hij heeft des nachts op een rivier gevaren, Hij zag het zonlicht dat de straten kleurde - En wist dat hij niet leefde, maar gebeurde, Dat daden machtloos als seizoenen waren. Hij was een reiziger, den dag lang droomend, Zijn doel was naar een horizon gericht, Hij voelde 't leven uit zijn hart weg-stroomend - En zijn gelaat was bleek, en blonk van licht, Als van den man die, uit de bergen komend, God zag van aangezicht tot aangezicht. Martinus Nijhoff (1894-1953) is een van de belangrijkste twintigste-eeuwse Nederlandse dichters en wordt gezien als de grondlegger van onze moderne poëzie. Niet voor niets zijn 'Awater' en 'Het uur u' nog altijd verplichte stof op middelbare scholen. En niet voor niets gonzen 'Het lied der dwaze bijen' en 'De moeder de vrouw' voor eeuwig rond in ons collectieve geheugen.