Opstellen over menselijkheid in het strafrecht - - ebook

Dit boek bundelt bijdragen van 11 auteurs die hun sporen in de wereld van het strafrecht ruim hebben verdiend. De bundel maakt onderdeel uit van de Pompe-reeks en bevat veelomvattende bijdragen die alle in de kern gaan over de menselijkheid in het strafrecht. De Pompe-reeks is de publicatiereeks van het Willem Pompe Instituut. In deze reeks verschijnen wetenschappelijke studies, waaronder proefschriften, zowel van instituutsmedewerkers als van auteurs die een sterke verwantschap hebben met het gedachtegoed van dit instituut. De karakteristiek daarvan is - traditioneel - gelegen in de combinatie van een juridische en sociaalwetenschappelijke benadering van strafrechtelijke problemen. De bescherming en handhaving van fundamentele rechten in een veranderende wereld is het centrale thema van het onderzoeksprogramma van het Willem Pompe Instituut. De positie van kwetsbare groepen ten opzichte van de overheid en de betekenis van individuele mensenrechten in een internationale context zijn

Zoekend naar een antwoord op de malaise van onze tijd bepleit de schrijver en filosofe Alicja Gescinska in dit audio-essay een hernieuwd humanisme.

Je ziet ze meteen voor je, de personages uit de gedichten van Yvette Rombouts. Ze staan buiten de wereld van de geslaagde mensen. Zwarte schapen, slachtoffer van een aangeboren beperking, van een domme eigen fout, van andermans kortzichtigheid of louter van het verstrijken van de tijd. En allemaal houden ze ondanks dat een menselijke standaard hoog. Door hun fantasie, door hun realisme, door de ironische en soms droge humor van de auteur. Ze roepen meegevoel op, maar ze raken je ook op een ander niveau: ze zijn interessant. Je zou na ieder gedicht meer willen weten van de mens die in de korte schets naar voren komt. Ze blijven je bij.

Mediation is een veelomvattend concept, waarbij genoegdoening vooropstaat. In het strafrecht is er steeds meer aandacht voor mediation. Dit past binnen de groeiende maatschappelijke behoefte aan een versterkte slachtofferpositie in het strafproces. Ook de Europese Unie vraagt door middel van kaderbesluiten en richtlijnen al langere tijd om nationale regelgeving omtrent bemiddeling tussen slachtoffer en dader. Pas recentelijk (1 januari 2012) heeft de Nederlandse wetgever gehoor gegeven aan deze vraag door de inwerkingtreding van het nieuwe artikel 51h van het Wetboek van Strafvordering. In Mediation in het strafrecht wordt gedetailleerd uiteengezet waarom de inpassing van het horizontale concept mediation in het verticaal georiënteerde strafrechtstelsel niet vanzelfsprekend is en fricties oplevert. Deze fricties worden vervolgens nader toegespitst op het nieuwe artikel 51h. In dit boek wordt een eerste aanzet gegeven voor een 'frictievrije' vorm van mediation die zo veel mogelijk recht

In deze gebundelde commentaren van de auteur op rechterlijke beslissingen draait het om de manier waarop strafrechters omgaan met het bewijs. Consistentie van de bewijsmotivering blijkt vaak ver te zoeken. Dat komt het vertrouwen in de kundigheid van de rechter niet ten goede. De commentaren schetsen een verontrustend beeld van onmacht, onkunde en intellectuele stagnatie bij diegenen die over de afloop van strafzaken beslissen. De stukken geven ook stof tot nadenken over de uiteenlopende soorten gegevens - wetenschappelijke en traditionele gegevens - in het strafdossier en hoe betrokkenen bij het strafproces daarmee om zouden kunnen gaan. Deze bundel is een pleidooi om anders, namelijk meer rationeel, te denken en te redeneren langs de wegen van een consistente, logische methodiek.

Veelvuldig worden gedragingen verricht die ogenschijnlijk de bestanddelen van een wettelijke delictsomschrijving vervullen, terwijl het nog maar de vraag is of dergelijke gedragingen ook daadwerkelijk strafwaardig of strafbaar zijn. Zulke gedragingen vinden menigmaal plaats in 'bijzondere contexten', zoals de sport- en spelsituatie, de kunst en de (medische) beroepsuitoefening. Zo kan de vraag worden opgeworpen of en langs welke wegen er sprake moet zijn van uitsluiting van strafrechtelijke aansprakelijkheid wanneer in die bijzondere contexten een voetballer zijn tegenstander heeft geblesseerd, een kunstenaar een aanstootgevend werk heeft gemaakt en een arts pijn toebrengt bij een behandeling. De strafrechter heeft bij een dergelijke beoordeling weinig wettelijk houvast en uit de jurisprudentie valt op te maken dat hij (als gevolg daarvan) op verschillende, uiteenlopende wijzen tot straffeloosheid komt. In deze studie worden de achtergronden, plaats en betekenis van 'contextgebonden