De ordening van mechanismen van rechtsvorming in de democratische rechtsstaat - - ebook

De Raad van State heeft het voornemen om de komende jaren een aantal studies ter hand te nemen over het thema rechtsvorming in de democratische rechtsstaat. Met rechtsvorming wordt in dit verband niet alleen op wetgeving en rechtspraak gedoeld, maar meer in het algemeen op het proces waarop maatschappelijke veranderingen in nieuwe rechtsconcepten, ideeën over gerechtigheid en rechtsbeginselen worden vertaald, die ten grondslag moeten liggen aan nieuwe wetgeving en beleid. Op dit moment is dat proces van rechtsvorming en de overheersende positie van wetgeving daarin, voorwerp van debat. In dit boek wordt verslag gedaan van een eerste studie die is gericht op het proces van rechtsvorming zelf; op de verschillende mechanismen van rechtsvorming, op de uitgangspunten die daaraan ten grondslag liggen en de ordeningsprincipes daartussen. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de vraag wat de betekenis nog is en nog kan zijn van het primaat van de wetgever. Het onderzoek is in opdracht

Wij zijn in Nederland erg kritisch over allerlei zaken in Nederland, bijvoorbeeld over zaken die de democratische rechtsstaat betreffen. Hierbij laten wij vaak na Nederland te vergelijken met andere landen. Wanneer wij dit wel doen, zien wij dat veel zaken, zo ook de democratische rechtsstaat, in Nederland goed geregeld zijn. Dit boek beoogt studenten en andere geïnteresseerden kennis te laten maken met onze democratische rechtsstaat. De elementen van de democratische rechtsstaat worden in een toegankelijke taal uitgelegd. Hierbij wordt gebruikgemaakt van voorbeelden en schema's. In het tweede deel van het boek wordt ingegaan op de vraag hoe het concept van de democratische rechtsstaat in Afghanistan wordt uitgevoerd. Het doel hiervan is de lezer ervan bewust te maken dat de democratische rechtsstaat in Nederland eigenlijk goed in elkaar zit.

Een belangrijke verandering in het recht in de afgelopen twee à drie decennia is de opmars van de gelaagde rechtsorde. Dit houdt in dat internationaal recht en transnationaal recht een steeds grotere rol spelen binnen Nederland. Deze ontwikkeling heeft invloed op traditionele onderwerpen, zoals de rechtsbronnen, indelingen in het recht (publiekrecht en privaatrecht, nationaal recht en internationaal recht), voorrangsregels en de techniek van rechterlijke rechtsvorming. Bovendien oefent de gelaagde rechtsorde invloed uit op de grondslagen van in Nederland geldend recht: democratie, de bescherming van fundamentele rechten en de rechtsstaat. Urgenda, stikstof, gegevensbescherming. Al dit soort thema's, die voer zijn voor soms felle maatschappelijke en juridische debatten, vloeien rechtstreeks voort uit de gelaagde rechtsorde. Dit handboek stelt het perspectief van de gelaagde rechtsorde centraal in de behandeling van de algemene kenmerken en de principiële uitgangspunten van in Nederland

Dit onderzoek duikt diep in de complexe interacties tussen democratische waarden, rechtsstaatprincipes en een juridisch kader dat vooral uitgaat van transparantie en eerlijke mededinging in het toekennen van schaarse middelen. In een tijdperk waarin de verdeling van deze middelen steeds belangrijker wordt, biedt het onderzoek een verhelderend perspectief op een onderbelicht aspect van onze democratische rechtsstaat: de verdeling van schaarse rechten zoals vergunningen, subsidies, overheidsopdrachten en overheidseigendom. De auteur laat zien hoe de huidige juridische kaders rond het verdelen van schaarse rechten zowel kansen als uitdagingen bieden voor het realiseren van gelijke kansen en rechtvaardigheid. Zijn onderzoek beschrijft op kritische wijze de rol van een transparante selectieprocedure in het juridisch kader en de relatie met democratische en rechtsstatelijke waarden. Dit boek is belangrijk voor iedereen die geïnteresseerd is in de principes van rechtvaardige verdeling, de

De juridische 'togadragers' vormen de spil van het rechtsbedrijf. In hun dagelijks werk geven rechters, advocaten en officieren van justitie in concrete rechtszaken invulling aan het recht. Pas dan krijgt dat recht zijn maatschappelijke functie en betekenis. Ondanks deze centrale rol van de juridische professies werd er in de opleiding van juristen en van aankomende beoefenaren van deze beroepen van oudsher weinig aandacht besteed aan waar het in deze professies nu eigenlijk om draait. De noodzaak daartoe is de laatste jaren dringender geworden nu deze juridische professionals, net als andere gezagsdragers, vaker onder een vergrootglas komen te liggen. De positie van met name rechters in de rechtsstaat komt daarnaast steeds meer onder druk te staan, zeker in andere landen. In Togadragers in de rechtsstaat wordt de rol en functie van rechter, advocaat en officier in samenhang behandeld. Wat is de rol en functie van deze togaberoepen in de rechtsstaat? Hoe verhouden deze professionals

De afgelopen jaren heeft de wetgever verschillende taken gedecentraliseerd. Deze decentralisatie is begonnen in het sociaal domein, maar strekt zich uit over tal van andere beleidsterreinen. Burgers zijn hierdoor steeds afhankelijker geworden van lokale overheden. Deze constatering was voor de onderzoeksgroep Public Trust and Public Law van de Rijksuniversiteit Groningen aanleiding om te onderzoeken hoe het staat met de rechtsstatelijke kwaliteit van deze decentralisaties. Hoe zit het bijvoorbeeld met de bescherming van grondrechten? Is de lokale democratie wel in staat om de beslissingen te nemen die horen bij deze decentralisatie? En in hoeverre zijn verschillen tussen gemeenten aanvaardbaar? Deze bundel gaat over de 'lokale rechtsstaat'. Uiteindelijk leidt decentralisatie tot een governancevraagstuk: gemeenten moeten in staat zijn om lokaal afwegingen te maken die door de centrale overheid worden gerespecteerd. De bijdragen in deze bundel laten zien dat deze governance op