Tegen populisme - Huub Buijssen - ebook

Over populisme wordt veel gesproken en geschreven, maar de betekenis van de term varieert. Wat is populisme echt? Wie zijn populistische leiders? En wat is de relatie tussen populisme en democratie? Dit Elementaire Deeltje beantwoordt deze vragen op een heldere manier. Cas Mudde en Cristóbal Rovira Kaltwasser omschrijven populisme als een ideologie die de samenleving in twee groepen scheidt: die van het 'echte volk' versus die van de 'corrupte elite'. Aan de hand van diverse populistische bewegingen - rechtse partijen in Europa, linkse presidenten in Latijns-Amerika en de Tea Party in Amerika - illustreren zij de hedendaagse invloed van deze ideologie. Ook ambivalente persoonlijkheden van populisten als Donald Trump, Silvio Berlusconi, Jean-Marie Le Pen en Hugo Chávez komen aan bod. Populisme maakt deel uit van de democratie, maar populistische bewegingen dagen de democratische politiek in toenemende mate uit. De auteurs vergelijken trends in diverse landen en vragen zich af wat de

In Vlaanderen en Nederland, maar eigenlijk in heel Europa, groeit de kloof tussen hoog- en laagopgeleiden. Aan de ene kant zijn er de kosmopolieten die nippen aan hun glas chardonnay, terwijl ze de lof van de globalisering zingen, aan de andere kant is er de `getatoeëerde klasse , die naar Nederlandstalige liedjes luistert en zich schaart achter nieuwe vormen van nationalisme. Laaggeschoolden dringen nauwelijks nog door tot het parlement. Hun demografische meerderheid is teruggebracht tot een democratische minderheid. Meer dan wie ook vertolken populistische partijen vandaag de stem van de laaggeschoolden in de samenleving. Populisme is volgens David Van Reybrouck niet noodzakelijk een gevaar voor de democratie. Het verwoordt op onhandige wijze soms een blijvend verlangen naar politieke betrokkenheid van het laagopgeleide volk. We doen er goed aan dat ernstig te nemen. Er is niet minder, maar beter populisme nodig.

In het pamflet Fascisme en populisme laat Antonio Scurati op fascinerende wijze zien hoe de populistische lessen van Mussolini doorwerken in de Europese en Amerikaanse politiek. De populist Mussolini begreep als weinig anderen de mechanismen van politieke verleiding en politieke agitatie. Volgens Scurati moeten Europeanen het gevecht voor de democratie opnieuw voeren. Voor het te laat is. De Italiaanse auteur, beroemd door zijn visionaire Mussolini romans, beziet in dit soepel geschreven en urgente pamflet de geschiedenis van het fascisme en populisme. Ondersteund door jarenlang onderzoek naar de wortels van het Italiaanse fascisme trekt hij fascinerende lijnen naar onze tijd. De toekomst is aan ons, zegt hij, maar dat vereist wel onze geschiedenis te kennen. Bestuderen we die niet dan zullen we steeds minder in staat zijn de tekenen van fascisme en populisme te herkennen en er krachtig en adequaat op te reageren.

Wat is het geheim van de aantrekkingskracht van populistische leiders? Hoe komt het dat politieke figuren juist ook de steun genieten van degenen die door hun ideeën en beleid het meest getroffen worden? Psycholoog Huub Buijssen maakt in dit boek duidelijk dat populistische politici appelleren aan universele menselijke instincten, emoties en verlangens waarvan we ons doorgaans niet bewust zijn. De boodschap van het boek is dat we populisme in onszelf en bij anderen pas kunnen bestrijden, als we de psychologie erachter begrijpen. 'De psychologie achter populisme' is het perfecte boek voor iedereen die de recente politieke ontwikkelingen beter wil leren begrijpen.