Philips-meisje van kamp Vught - Sanne van Heijst - ebook

Juni 1943. In Kamp Vught wordt de Joodse tiener Gerda Nothmann door het elektronicaconcern Philips uitgekozen om in hun werkplaats binnen het prikkeldraad kriegswichtige radiobuizen te maken. Zo komt zij bij het Philips-Kommando terecht, een selecte groep gevangenen waarvan het kleine aantal Joodse werkers lange tijd vrijgesteld kan worden van transport. Als de verlegen en onhandige Gerda na een jaar toch wordt gedeporteerd, samen met vierhonderd andere Joodse vrouwen, blijkt haar nieuwe identiteit van 'Philips-meisje' haar redding in Auschwitz. Voor elektronicagigant Telefunken gaat zij weer radiobuizen maken. Na een bijna fatale dodenmars komt ze in Zweden weer op krachten. Zonder familie overgebleven, vertrekt Gerda in 1946 naar Amerika. Sanne van Heijst maakte voor het schrijven van dit levensverhaal gebruik van Gerda's eigen oorlogsherinneringen, die in dit boek opgenomen zijn. Uit de brieven die de ouders Nothmann hun dochter tussen 1939 en 1943 schreven, reconstrueert zij het

Kamp Vught was niet alleen het enige SS-concentratiekamp in de door nazi-Duitsland bezette West- Europese gebieden, het was ook een Jodenkamp. Tegenstanders van het regime werden opgesloten en als dwangarbeiders geëxploiteerd in concentratiekampen, terwijl Jodenkampen waren bedoeld om Joden op te vangen voordat ze op transport konden worden gezet naar de vernietigingskampen in het Oosten. Juist omdat Kamp Vught deze uitzonderlijke dubbelfunctie had, biedt het onderzoek naar zijn geschiedenis meer inzicht in het terreursysteem van de nazi's, waardoor Hitler aan de macht kon blijven, én in de vernietigingsindustrie waarmee hij meer dan zes miljoen Joden, Roma en Sinti liet vermoorden. Bert Oomen geeft een verhelderende inkijk in het systeem waarin de daders functioneerden en in de maatschappelijke en sociale context waarbinnen zij opereerden. Hij gaat uitvoerig in op de achtergronden, overtuigingen en drijfveren van de daders in het kamp zelf en van de schrijftafelmoordenaars in Den Haag

De Vughtse dames Eelkje Timmenga-Hiemstra - de hoofdpersoon van dit boek - en Charlotte van Beuningen - Fentener van Vlissingen gaven leiding aan de hulpverlening aan gevangenen in Kamp Vught en hun achtergebleven families. Aanvankelijk zorgden nog in het kamp werkzame bouwvakkers illegaal voor individuele voedselhulp; in interviews schilderden hun nabestaanden hun risicovolle lotgevallen. Snel daarna verzorgden de bijzondere vrouwen met instemming van de SS-kampcommandant meer systematisch twee soorten voedselpakketten om het lot van de gevangenen te verzachten. Voor families die geen familiepakket konden verzorgen, namen zij die taak over: een belangrijke fysieke, maar ook een morele steun. Voor het eerst wordt de vaak schrijnende situatie beschreven waarin sommige van die achtergeblevenen verkeerden. Nauwelijks bekend is ook de hulp van bedrijfsleven, boeren en burgers die voor ingrediënten voor de pakketten zorgden. In de landelijke context waarbinnen deze hulpverlening plaats