Om de lokale democratie - - ebook

In een vrije staat dient iedereen die in het bezit kan worden geacht van een vrije wil, zichzelf te besturen. De wetgevende macht zou dan ook bij het volk in zijn geheel moeten berusten. Maar aangezien zoiets in de grote staten een onmogelijkheid is en ook in kleine staten op veel bezwaren stuit, dient het volk vertegenwoordigers aan te stellen die alles moeten doen wat het volk zelf niet kan. Montesquieu, Over de geest van de wetten (1748)

De lokale democratie is toe aan groot onderhoud. Met de decentralisaties in het sociaal domein - de grootste bestuurlijke operatie van de afgelopen honderd jaar - is de rolverdeling tussen de verschillende overheden sterk gewijzigd. De gemeente moet haar rol als eerste overheid steeds meer waarmaken. Dat stuit echter vaak op fricties tussen landelijke regelgeving en gemeentelijke verantwoordelijkheden. Reden voor het Nederlands Gesprek Centrum en Binnenlands Bestuur om het initiatief te nemen en een groep deskundigen bijeen te roepen. Zij buigen zich over de vraag hoe de gemeente van de toekomst er in bestuurlijke zin uit zal zien en welke financiële, economische, strategische consequenties verdere decentralisaties hebben. Peter van Lieshout, Maarten Allers, Marcel Boogers en Alexander Rinnooy Kan leverden elk een bijdrage aan deze essaybundel.

Op welk niveau moet de democratie worden verdedigd? Is dit vooral op het nationale niveau? In de normatieve weerbare democratietheorie lijkt dat laatste de impliciete aanname te zijn. Tegelijkertijd is er in beleid en onderzoek juist veel aandacht voor het lokale niveau bij de bestrijding van extremisme - ook in Nederland. In Lokale weerbare democratie. Een normatieve verkenning richt Rijpkema zijn blik op de lokale democratie als zelfstandige arena van democratische zelfverdediging. Waarom verdient het lokale niveau meer aandacht binnen de weerbare democratie? Hoe kan ingrijpen in de lokale democratie gerechtvaardigd en begrensd worden? En zouden partijen lokaal verboden moeten kunnen worden? Lokale weerbare democratie is een eerste aanzet tot theorievorming over lokale vormen van democratieverdediging. Het boek vormt daarnaast ook een toegankelijke inleiding in een aantal kernpunten van het denken over weerbare democratie.

In Lokale democratie doorgelicht wordt het functioneren van de lokale democratie en het lokaal bestuur beschreven en beoordeeld. Daarvoor wordt gebruikgemaakt van de 'waarden van goed bestuur': hoe responsief, prestatiegericht en behoorlijk is het lokaal bestuur in Nederland? Het boek bevat daarnaast onder meer feiten en fabels over lokale partijen, lessen uit Omtzigtgate, een burgerparticipatiewoordenboek en aanbevelingen voor een sterkere lokale democratie. Dit boek is bedoeld voor eenieder die geïnteresseerd is in het (beter) functioneren van het lokaal bestuur en de lokale democratie. Dat geldt onder meer, maar niet uitsluitend, voor degenen die daarin werkzaam zijn of er in hun professionele leven mee te maken hebben en voor studenten die geïnteresseerd zijn in democratie en besluitvorming op lokaal niveau. Dit boek is een actualisering en uitbreiding van Tussen eerste overheid en tweederangsdemocratie uit 2018.

Wat is een weerbare democratie? Hoe gaan we om met krachten die zich niet aan de regels van onze rechtsstaat houden? Vooraanstaande denkers gaan in op deze uiterst actuele vragen. Steeds meer politieke partijen stellen ongrondwettelijke maatregelen voor, radicale groeperingen trachten door terreur anderen hun wil op te leggen, buitenlandse regimes pogen in onze democratie te interveniëren en lidstaten van de EU nemen wetten aan die de democratie allesbehalve bevorderen. De strijd om de democratie behandelt in het licht van deze ontwikkelingen het vraagstuk van de 'weerbare democratie'. In hoeverre zijn ondemocratische maatregelen geoorloofd om de democratie te beschermen? In deze actuele bundel laten vooraanstaande denkers als Afshin Ellian, Bastiaan Rijpkema, Paul Cliteur, Gelijn Molier en Dirk Verhofstadt hun licht schijnen over deze meer dan urgente vraag. Afshin Ellian (1966) is hoogleraar Encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor

Op zijn gebruikelijke scherpe wijze analyseert Hartmut Rosa onze moderne tijd. Ditmaal vanuit de prangende vraag wat er gebeurt als het ideeënreservoir van eeuwenoude religies verloren gaat in onze moderne samenleving.   'Het lijkt misschien vreemd om in tijden van secularisatie een beroep te doen op religie, maar de ontkerkelijking biedt ons juist de mogelijkheid om opnieuw na te denken over de maatschappelijke rol van religiositeit. Voor elke gelovige én niet-gelovige is Democratie vraagt om religie een onmisbaar werk.' - Ronald van Raak   Hartmut Rosa (1965) is hoogleraar sociologie in Jena. In Duitsland is hij een bekend intellectueel en ook internationaal is Rosa een veelgevraagd spreker, over onderwerpen die veelal te maken hebben met onthaasting en vervreemding. Bij Boom verschenen eerder Leven in tijden van versnelling (2016) en Onbeschikbaarheid (2022).