Het Binnenhof blijft verbazen - Ronald van Raak - ebook

Waarom wordt het referendum ingevoerd, maar ook weer afgeschaft? Waarom lekken politici leugens en schrijven journalisten die op? Hoe komt het dat in naam van de vrijheid steeds vaker woorden worden verboden? Het Binnenhof blijft verbazen. Als Tweede Kamerlid loop je altijd het gevaar te vergroeien met het denken in Den Haag. Schrijven is een middel om uit de bubbel van de Haagse politiek te blijven. Het Binnenhof kent ook veel verborgen geschiedenissen, van woelige nachten in de senaat tot de martelkamers onder de Tweede Kamer. In dit boek schrijf ik over bijzondere gesprekken met agenten en opmerkelijke avonturen op de Antillen, maar ook over dichters en filosofen die mij inspireren in de politiek. Over hoe het Tassenmuseum mij nog kritischer maakte over de identiteitspolitiek en het Uitvaartmuseum mij nieuwe inzichten gaf over de zin van het leven. Door je eigen ervaringen op te schrijven kun je ook andere ideeën krijgen. Maar schrijven over politiek is bovenal leuk.

Op 25 september 1945 keert de Tweede Kamer terug naar het Binnenhof. Om één uur 's middags opent voorzitter J.R.H. van Schaik met een tik van de hamer de plenaire vergadering, precies zoals hij haar op 10 mei 1940 geleden had geschorst. Daartussen lagen 'vijf lange bange jaren' van bezetting. Onproblematisch was de terugkeer van de Tweede Kamer niet. Het kiezersmandaat van de leden was al in 1941 verlopen en de Kamer was ook niet voltallig meer - een kwart van de zetels bleef leeg. Belangrijker nog was de breed levende gedachte dat het 'vooroorlogse' parlement niet meer representatief was voor het bevrijde Nederland. Pas als ook de moedige mannen en vrouwen uit de bezettingstijd en de nieuw opgekomen maatschappelijke stromingen een stem hadden gekregen, kon weer van een 'volksvertegenwoordiging' worden gesproken. Voor het kabinet was dit een argument om het parlement voorlopig zeer beperkte bevoegdheden te geven. Hoe de Tweede Kamer toch haar positie opeiste? Door gewoon weer aan het

Business as usual, zo begint 2020 in Nederland. Maar dan komt het coronavirus en het land gaat in een lockdown. Alle ogen zijn gericht op de persconferenties van premier Mark Rutte. Terwijl hij de meest ingrijpende maatregelen sinds de Tweede Wereldoorlog aankondigt, daalt een vreemde stilte neer op het Binnenhof. Het parlement zet zichzelf op de waakvlam. Journalisten dwalen door lege wandelgangen. Het is crisis. Het Binnenhof is in verwarring en zoekt naar zijn rol. Ministers nemen een ongekende reeks besluiten achter gesloten deuren. Hoe controleer je de regering in zulke buitengewone omstandigheden, vragen parlement en media zich af. Op verzoek van Perscentrum Nieuwspoort doen politiek journalisten Laurens Boven en Sophie van Leeuwen in Stilte op het Binnenhof verslag van het uitzonderlijke voorjaar van 2020. Ze spreken met Kamerleden, reporters en ontmoeten ministers die ineens miljoenen kijkers hebben. Ze zien overwerkte politici, frustratie maar ook saamhorigheidsgevoel. Stilte

Het ontslag van een minister of een staatssecretaris is meestal een persoonlijk drama en altijd een enerverende politieke gebeurtenis. Kabinetten zijn vaak broos en het heengaan van een bewindspersoon kan een wankel evenwicht definitief verstoren. Over de ministers en staatssecretarissen die sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog hun ontslagbrief hebben geschreven, verschijnen dit najaar twee boeken: Gevallen op het Binnenhof over de periode 1918-1966 en Verloren vertrouwen over de jaren 1967-2002. Tragiek en spanning wisselen elkaar af in deze studies, die rijk zijn aan nieuwe inzichten, opmerkelijke details en prachtige anekdotes. Anne Bos en Charlotte Brand zijn beiden verbonden aan het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis in Nijmegen.

Topambtenaren zijn te vergelijken met marathonlopers. De marathonloper loopt het grootste deel van de race zonder publiek. Hij bouwt zijn race rustig en zorgvuldig op, loopt een tijd in een groepje, maar weet dat hij het uiteindelijk alleen zal moeten doen en dat op een gegeven moment de man met de hamer komt. Topambtenaren zijn de belangrijkste intermediairs tussen de ambtelijke dienst en het politieke systeem. Als het gaat om de politiek-ambtelijke verhoudingen, vervullen de topambtenaren vaak de spilfunctie. De politieke leiding verwacht van de topambtenaren goede informatie en nuttige adviezen, maar bovendien dat de topambtenaar het ambtelijke apparaat in het gareel houdt en tot goede prestaties stimuleert. De ambtelijke dienst op haar beurt vraagt om leiding, maar ook om bescherming tegen te veel politieke druk, onhaalbare voornemens of kritiek van de buitenwereld. Ook wordt van de ambtelijke leiding verwacht dat die erin zal slagen de politiek te overtuigen van verstandige