Gastvrijheid - Chris Keulemans - ebook

Winnaar Socratesbeker voor het beste filosofieboek van 2023! Elke dag zijn we wel iemands gast of gastheer. We reizen naar het buitenland, gaan op bezoek bij vrienden of verwelkomen nieuwe medewerkers in onze organisatie. Gastvrijheid is alomtegenwoordig. Tegelijk beleven we volgens sommigen het einde van de gastvrijheid. Door het massatoerisme en de opkomst van de hospitalityindustrie zou de spontane hartelijkheid van weleer vervangen zijn door commerciële berekening, zakelijkheid en voorgeschreven gedragscodes. En bij het ontvangen van migranten laat de politiek zich niet door generositeit leiden maar door veiligheidsoverwegingen. In dit essay gaat Peter Venmans in op deze vraag en plaatst daarbij gastvrijheid in een breed historisch en filosofisch kader: van Homeros tot Faïza Guène, van christelijke caritas tot Japanse omotenashi, van de Gulden Regel tot het asielrecht.

Gastvrijheid is net zo belangrijk voor ons bestaan als lucht en water. Op reis komen we om als er geen deur voor ons opengaat. Zonder bezoek te ontvangen drogen we uit. In het jaar dat de gastvrijheid stilvalt denkt Chris Keulemans terug aan warme avonden in Beirut en Sarajevo, fabelachtige diners in Triëst en Berlijn, logeren op een kerkhof in Tunis, dat ene café waar nog licht brandde op de avond na 9/11, ontmoetingen met Salman Rushdie, Chimamanda Ngozie Adichie en Henk-voor-alle-vrouwen-een-geschenk. Thuis in Amsterdam-Noord streelt hij de donkergelakte planken van de grote eettafel. Komen ze terug, zijn gasten? In een mix van reisverhalen, herinneringen, observaties en verbeelding gaat Keulemans op zoek naar de kunst van de gastvrijheid. Waarom is die warmer op plekken waar minder is? Waar woont het echtpaar dat een maaltijd neerzet voor de moordenaar van hun zoon? Hoe word je vrienden met een hotelkamer? Wat zeggen gast en gastvrouw nooit tegen elkaar? 'Tegen een decor van oorlog

Over gastvrijheid behandelt het vraagstuk van de vreemdeling: hoe kun je openstaan voor iemand die vanuit het vreemde op ons toekomt? Derrida en Dufourmantelle gaan in deze tekst uit van een radicaal concept van gastvrijheid. In de act van echte gastvrijheid staan wij volledig open voor de vreemdeling. Wij schakelen alles wat wij het onze noemen uit om de vreemdeling recht te doen in zijn vreemd-zijn. Deze absolute gastvrijheid is echter onmogelijk, omdat wij geen afstand kunnen doen van wie wij zijn en van de traditie waarin we staan. Toch hebben we dit absolute idee nodig om u¨berhaupt over gastvrijheid te kunnen nadenken. Deze vertaling van Rokus Hofstede verscheen eerder in de reeks Boom Essay (1998) en is door de huidige vluchtelingenstromen weer bijzonder actueel geworden. Jacques Derrida (1930-2004) was een van de meest spraakmakende en omstreden filosofen van zijn generatie. Derrida is de grondlegger van de deconstructie. Bij SUN verscheen eerder van zijn hand Sporen (2006).