De anatomie van het fascisme - Robert O. Paxton - ebook

Dertig jaar geleden gold het als een woord uit het verleden, vandaag de dag duikt het bijna elke dag wel op in een krant, talkshow of kroeg: fascisme. Maar wat is fascisme eigenlijk, en glijden we er inderdaad weer naartoe? Twintig jaar geleden publiceerde Robert O. Paxton het meest baanbrekende boek over het onderwerp, door zich te concentreren op wat de fascisten van een eeuw geleden deden, niet op wat ze zeiden. Hij beschrijft de eerste geüniformeerde bendes die na 1918 vijanden van de staat aanvielen, de opkomst van Mussolini en het steeds radicalere Duitse fascisme in de Tweede Wereldoorlog. Paxton laat duidelijk zien waarom fascisten in sommige landen wel aan de macht kwamen en in andere niet. En hij toont aan dat fascisten alleen dan hun doel konden bereiken als conservatieve partijen bereid waren hen daarin bij te staan, door rechtszekerheid in te ruilen voor zogenaamde veiligheid. Hetgeen vanzelfsprekend leidt tot zijn vraag of het fascisme vandaag de dag opnieuw kan ontstaan.

Hoe kan een parlementaire democratie transformeren in een totalitaire dictatuur? In De mythe van het onschuldige fascisme onderzoekt Hans Geleijnse hoe Benito Mussolini vanaf 1922 de Italiaanse rechtsstaat ontmantelde en het fascisme de samenleving volledig onder controle kreeg. Aan de hand van historische gebeurtenissen beschrijft Geleijnse hoe de persvrijheid werd onderdrukt, politieke tegenstanders werden geëlimineerd en vakbonden en het onderwijs in dienst werden gesteld van het fascistische ideaal. Het boek belicht niet alleen de koloniale oorlogen, antisemitische rassenwetten en deelname aan de Tweede Wereldoorlog, maar ook de mythevorming na 1945. Naoorlogse Italiaanse regeringen schetsten het beeld van de 'goede Italianen', terwijl de fascistische misdaden in binnen- en buitenland lang werden verzwegen. Wat waren de ideologische wortels van dit regime, en hoe werd de bevolking geïndoctrineerd met nationalistische denkbeelden? Tegen de achtergrond van de opkomst van