Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken - Arjen Van Veelen - ebook

Een jonge schrijver reist af naar Alexandrië met in zijn koffer de boeken die zijn overleden vriend Tomas schreef. Hij wil deze boeken vereeuwigen door ze in een kast in de beroemde Bibliotheek van Alexandrië te zetten. Tegelijk gaat hij op zoek naar de tombe van Alexander de Grote, over wie hij al langer een biografie wil schrijven. Tijdens zijn zwerftochten door de Egyptische stad duiken allerlei herinneringen op aan Tomas, die er als een schim blijkt rond te waren. Arjen van Veelen zoekt in deze prachtige essayistische roman naar moderne manieren om betekenis te geven aan het leven en aan de dood. Tegen de achtergrond van een klassieke stad, het Vlaamse platteland en de achterbuurten van Amerika schept hij een persoonlijk monument voor een verloren vriendschap. En toch, ik herinner me juist die avonden als de mooiste. En ik mis ze het meest. Wat is dan het verschil tussen samen zwijgen en in je eentje zwijgen? Als ik dat wist, weet ik het gewicht van onze vriendschap.

Na vier jaar dwangarbeid in Siberië schreef Dostojevski een aangrijpend verslag over het Russische gevangenisleven, vol geweld, verraad, vriendschap en de kiem van zijn latere meesterwerken.

Aantekeningen uit het ondergrondse is een voorloper van monumentale werken als Misdaad en straf en De gebroeders Karamazov en vormde een keerpunt in Dostojevski's schrijverschap naar de meer politieke kant. In deze novelle volgen we de naamloze verteller van het verhaal, die gedesillusioneerd door de onderdrukking en corruptie van de maatschappij waarin hij leeft zich uit die maatschappij terugtrekt in het ondergrondse. Vereenzaamd broedt hij op dwarse ideeën - vóór de vrije wil, tegen het rationalisme. Toon en terrein zijn typisch dostojevskiaans: de lezer raakt verzeild in een koortsdroom, in een psychologische crisis waaruit geen ontsnappen mogelijk lijkt.

In 1849 werd Fjodor Dostojevski veroordeeld tot vier jaar dwangarbeid in Siberië vanwege zijn politieke activiteiten. Het boek dat hij hier na zijn vrijlating over schreef - mede gebaseerd op aantekeningen die hij het kamp uit wist te smokkelen - was het eerste ooggetuigenverslag van het Russische gevangeniswezen. Het staat vol indringende beschrijvingen van de schokkende toestanden in het kamp, van gewelddadige lijfstraffen, ontsnappingspogingen, onderlinge ruzie en verraad, maar ook van luchtige momenten en blijken van vriendschap. 'Aantekeningen uit het dodenhuis' verscheen in 1862 en vestigde Dostojevski's naam als schrijver. In die vier jaar opsluiting zit bovendien de kiem van zijn hele oeuvre, in het bijzonder van 'Misdaad en straf'.