Reisverhaal Boom in een winters bos | Gerrit Jan Zwier

Noorwegen is een oude liefde van Gerrit Jan Zwier sinds hij het, liftend langs de eindeloze kust en door het Lapse binnenland, ontdekte. Velen hebben inmiddels de charme van het koele, stille noorden ontdekt, waar de grootse natuur niet tot tuintjes en parkjes is getemd. We hadden altijd al bewondering voor de taaiheid en wilskracht van de Noren, die zich in een woeste natuur wisten te handhaven. Bij ons wordt de lokroep van het noorden nu nog luider gehoord, niet alleen door vakantiegangers, maar ook door het groeiend legertje van emigranten, die hopen dat in een fjord of half verlaten dorpje het avontuur van hun leven nu echt zal beginnen.   In Altijd Noorwegen worden de landschappen, eilanden en uithoeken van zuid naar noord verkend, vaak te voet, maar ook met de auto en per schip. Het blijft wonderbaarlijk dat de misdaadliteratuur hier tot bloei kwam, in al die vredige provinciestadjes waar in werkelijkheid de diefstal van een skistok al een sensatie zou zijn. Niets ligt voor de h…

Op verzoek van veel eilandgangers en liefhebbers van de Wadden is nu de vijfde druk verschenen van deze succesvolle uitgave uit 2005. Natuurlijk is er in de afgelopen tijd wel het een en ander veranderd - een restaurant heeft een andere naam gekregen, een veerboot is vervangen, een simpel duinhuisje heeft plaatsgemaakt voor een villa en er zijn weer monniken op Schiermonnikoog. Maar de essentie van dit verhalenboek, dat een ode is aan het romantische eilandgevoel, is echter volledig bewaard gebleven.   'Nog steeds gaat er geen jaar voorbij of ik ga scheep naar de kroon van Nederland', zegt schrijver Gerrit Jan Zwier. 'Het noordelijk gevoel begint voor mij in het Waddengebied. Mijn eigen bijdrage aan dit boek voor Waddenvrienden bestaat uit een mengeling van herinneringen, impressies en verhalen. Maar ik laat ook anderen aan het woord. In de loop der tijden heeft menigeen zijn licht over de eilanden laten schijnen, verhalen die dikwijls begraven liggen in vergeelde tijdschriften en ver…

Al sinds zijn debuut De noordkromp (1978) spelen de Waddeneilanden een voorname rol in het proza van Gerrit Jan Zwier. Voor hem zijn de eilanden, behalve vakantieoord en (soms) toevluchtsoord, een literair concept. Dat komt ervan als je al op jonge leeftijd met je ouders vakantie viert in deze streken. Al heeft hij sindsdien de reis om de aarde wel enige malen afgelegd, toch is hij de eilanden trouw gebleven. De eilanden hebben een noordelijke signatuur – misschien is dat het geheim. In deze feestbundel heeft Zwier een aantal van zijn favoriete verhalen bij elkaar gezocht.

In de zomer van 1907 eindigt een geologische expeditie in een ramp. Twee van de drie deelnemers verdwijnen op raadselachtige wijze in de Askja-krater, diep in het onherbergzame IJslandse binnenland. Volgens het overgebleven expeditielid vonden zij hun graf in het vulkaanmeer dat zij per boot wilden verkennen. Een jaar later is er een nieuwe expeditie naar de Askja - 'de knoop van IJsland' - onderweg. Een van de deelnemers is Ina von M nster, de verloofde van een van de verdwenen geologen. Op haar hebben de leegte en de dramatische kant van het IJslandse landschap een heel andere uitwerking dan op haar reisgenoot, Hans Otten, die zijn eigen gevecht levert met de spoken uit het verleden. Als zij geconfronteerd worden met de man die de eerste expeditie overleefde, krijgt het verhaal een geheel nieuwe wending. De knoop van IJsland is een meeslepende historische roman over twee mensen die in een barre omgeving met zichzelf in het reine proberen te komen. Tevens geeft de roman een indringen…

Al eeuwenlang vertrouwen reizigers hun ervaringen aan het papier toe. Soms hebben ze nieuwe gebieden ontdekt of verkend, soms stellen ze hun eigen belevenissen centraal. In de tijd gezien volgen de ontdekkingsreiziger, de reiziger en de toerist elkaar op. Toch valt er, zelfs voor toeristen, nog steeds opnieuw van alles te ontdekken in een wereld die tot in alle hoeken en gaten in kaart is gebracht. 0'Reis naar het spiegelpaleis' is een doorlopend verhaal over vele tientallen belangwekkende reisboeken. Onder koppen als wetenschappelijke, romantische of erotische reis wordt enige orde in de chaos aan reisverslagen aangebracht. Zo ontstaat een geheel nieuw soort reisboek, bestemd voor lezers die dit genre een warm hart toedragen en net als Gerrit Jan Zwier óók leunstoelreiziger blijken te zijn.

Omdat de Tocht om de Noord in 2015 tien jaar bestaat en er op de eerste dag over een pelgrimspad (Jacobspad) wordt gelopen, heeft het bestuur aan Gerrit Jan Zwier opdracht gegeven een boekje over 'de wandelaar als pelgrim' te schrijven. Behalve boeken over noordelijke landen, zoals Altijd Noorwegen en het onlangs verschenen Er gaat niets boven Zweden, heeft Zwier ook diverse wandelboeken over Noord-Nederland op zijn naam staan. Wandelgeluk (Noordboek) is daarvan het meest recente voorbeeld.    De wandelaar als pelgrim bevat een reeks gesprekken met caminogangers die vanuit verschillende vertrekpunten - waaronder Uithuizen! - de lange weg naar Santiago de Compostela hebben afgelegd. De interviews worden afgewisseld met stukken over belangwekkende boeken die over de reis naar Santiago zijn geschreven, en een prikkelend verslag van Zwiers eigen pelgrimstocht over het Groningse deel van het Jacobspad.

Op de Schotse toer van Gerrit Jan Zwier zingt niet alleen de lof van het hoogland, het laagland en de eilanden, maar geeft ook een indringend beeld van het romantische werk van schrijvers als sir Walter Scott en Gavin Maxwell. Voor dit boek maakt Zwier wandeltochten langs Loch Ness en de Spey en volgt hij in de zuidelijke Borderlands het spoor van Walter Scott. In de Highlands en op de Hebriden gaat hij op zoek naar de uithoeken waar enkele natuurromantici zich hebben verborgen. Zo stuit hij in de buurt van Inverness op een soort Bommelstein, het hoofdkwartier van een bevlogen natuurvorser, en zet hij voet aan wal op een eilandje waar nog maar een paar mensen wonen. De verhalen in Op de Schotse toer laten zien dat Schotland een geweldig land is om doorheen te reizen en je in te verdiepen.  

De ontdekking van de Borneomens is een expeditieroman. In het boek worden enkele verhaallijnen met elkaar verweven. De jonge Laurens Hakluyt is wetenschappelijk medewerker op het Geografisch Instituut in Groningen. Zijn leeropdracht is 'Ontdekkingsgeschiedenis'. Hij gaat diep gebukt onder ervaringen die hij tijdens zijn veldwerk naar prehistorische tekeningen in een Pyreneese berggrot heeft opgedaan. Zijn moeder speelt hem een reisverslag uit een Indische krant toe, dat in 1925 door zijn grootvader Alexander Hakluyt werd gepubliceerd. Als arts-paleontoloog drong hij diep door in het oerwoud van Borneo, op zoek naar de missing link van Darwin en Haeckel. Hoewel hij zelf van mening was dat zijn missie met succes was bekroond, dacht de wetenschap van zijn tijd daar anders over. Laurens raakt bezield van het voornemen om de biografie van Hakluyt sr. te schrijven. Die aandrang wordt alleen maar sterker als hij bij de begrafenis van zijn grootvader te horen krijgt dat een collega-paleontolo…