Op de rug van Bigi Kayman

Uniek voorleesverhaal over de slavernij Kofi en Afi moeten de hele dag werken. Ze zijn net als hun ouders tot slaaf gemaakt. Als ze op een dag horen dat hun vader misschien verkocht zal worden, besluiten ze te vluchten. Het wordt een hachelijke tocht door de wildernis, waar ze oog in oog met gevaarlijke dieren komen te staan. Als ze eindelijk bij het moeras komen waar gevluchte mensen zouden leven, is er niemand te zien. Zijn ze helemaal voor niets gekomen? Ze verliezen de moed, tot ze plots de grote kaaiman zien… Schrijfster Henna Goudzand Nahar liet zich voor dit boek inspireren door het leven van de Brooskampers, die als slaven in Suriname leefden en zich vrij maakten door te vluchten naar een moerasgebied tussen de Surinamerivier en de Boven-Commewijne. Volgens de legende droeg een enorme kaaiman met gras op zijn rug de eerste Brooskampers naar de overkant.

In 'De geschiedenis van de slavernij' geeft de Zweedse hoogleraar geschiedenis Dick Harrison, auteur van 'De Dertigjarige Oorlog', een indrukwekkend overzicht van de slavernij, van de vroegst bekende beschavingen tot hedendaagse dwangarbeid. Hij behandelt de oudheid, de middeleeuwen, de trans-Atlantische slavenhandel en de laatste twee eeuwen. In dit diepgravende werk wisselt Harrison de grote lijnen af met fragmenten uit dagboeken en brieven, waardoor hij het menselijke aspect benadrukt. Speciaal voor de Nederlandstalige editie voegde hij hoofdstukken toe over Congo, Indonesië en Suriname. 'De geschiedenis van de slavernij' is een magistraal boek over een van de zwartste bladzijden uit de menselijke geschiedenis.

Het woord 'slavernij' roept vandaag de dag bij iedereen in het Westen gevoelens van ontzetting en schaamte op. Het is een instituut waarvan we al meer dan een eeuw geleden met trots afscheid hebben genomen. In De geschiedenis van de Nederlandse slavernij in een notendop geeft Piet Emmer een analyse van de slavernij in de Europese koloniën in Noord- en Zuid-Amerika en Zuid-Afrika. Hij beschrijft hoe het instituut van de slavernij is ontstaan, wie slaaf werd en waarom West-Europa vanaf 1350 geen slavernij meer kende en tot een vreemde enclave zonder slavenmarkten was geworden in een wereld vol slavernij. De slavernij in de Europese koloniën kon bestaan omdat de Europeanen er buiten hun eigen werelddeel bijna vier eeuwen lang andere normen en waarden op na hielden dan thuis. De opkomst en afschaffing van de slavernij in de koloniale Nieuwe Wereld komen dan ook uitvoerig aan bod. Tot slot volgt een overzicht van het recente slavernijdebat in Nederland.

Over het Nederlandse slavernijverleden bestaan honderden kilometers archief, maar zelden komen daarin de mannen, vrouwen en kinderen die gedwongen in slavernij leefden aan het woord. Op basis van soms niet meer dan een snipper archiefmateriaal weten Karwan Fatah-Black en Camilla de Koning de dagelijkse realiteit van de Atlantische slavernij bloot te leggen. Zo lezen we over de gruwelen van de overtocht, de publieke veiling en het brandmerken, het dagelijks leven op de plantage en de positie van (vroed)vrouwen in de koloniale wereld. Ook volgen we de vaak frustrerende pogingen van slaafgemaakten om zich langs legale weg te bevrijden en de lotgevallen van hen die kozen voor vlucht of opstand. Ooggetuigen van de Nederlandse slavernij geeft ons een nieuwe kijk op het slavernijverleden vanuit eeuwenlang verzwegen perspectieven.

In de geschiedschrijving van Amsterdam is tot nu toe weinig geschreven over de periode waarin de stad en haar bestuurders zich intensief met slavernij en slavenhandel hebben beziggehouden. Vanaf de oprichting van de West-Indische Compagnie in 1621 en de Sociëteit van Suriname in 1683 waren Amsterdamse bestuurders echter nauw betrokken bij de transatlantische slavenhandel. Zij waren weliswaar bestuurders op afstand maar profiteerden toch op verschillende manieren van deze handel in mensen. Ze werden ook nauwkeurig op de hoogte gehouden van het vervoer van de gevangen genomen Afrikanen naar de plantages in Amerika. Zij wisten welke mensonterende omstandigheden er in de koloniën heersten en de meedogenloze manier waarop de slaven werden onderdrukt en mishandeld. Aangetoond wordt dat er, anders dan vaak wordt verondersteld, al in de zeventiende eeuw zowel vrije zwarten uit West-Afrika alsook slaven uit die gebieden in Amsterdam verbleven. Ook wordt ingegaan op het feit, dat de slavernij

Amsterdam en de slavernij in Oost en West 'Het belangrijkste boek over het Nederlandse slavernijverleden dat de afgelopen tijd is uitgekomen.' de Volkskrant Driehonderd jaar lang was de stad Amsterdam een speler in de slavenhandel en slavernij in de Oost en West. Maar welke politieke en persoonlijke rol hadden de bestuurders van de stad daar eigenlijk bij? In hoeverre beïnvloedde de slavernij de ontwikkeling van Amsterdam en zijn inwoners? En wat voor invloed hadden de keuzes van Amsterdamse bestuurders op de levens van de honderdduizenden tot slaaf gemaakte mensen in Amerika, Afrika en Azië? En tot slot: werkt dit verleden vandaag de dag nog door in de stad? In De slavernij in Oost en West probeert een veertigtal experts antwoorden te vinden op dit soort vragen. Aan de hand van toegankelijk geschreven essays laten zij hun licht schijnen over het wereldwijde slavernijverleden van Amsterdam van de zestiende tot de achttiende eeuw, en de betekenis daarvan vandaag de dag. Pepijn Brandon

Na de afschaffing van de slavernij in Amerika keerden in de loop van de negentiende eeuw grote groepen vrijgelaten slaven terug naar wat zij als het land van hun voorvaders zagen. Daar, aan de Afrikaanse westkust, stichtten ze de republiek Liberia. Waar de zwarte kolonisten niet op hadden gerekend, was dat ze in de jaren van slavernij met een heel andere religie en cultuur waren opgegroeid dan degenen die in Afrika waren gebleven. Vamba Sherif (Liberia, 1973) debuteerde in 1999 met de roman Het land van de vaders. Hij groeide op in Afrika maar bracht een groot deel van zijn jeugd door in Koeweit. Sinds 1993 woont Vamba Sherif in Nederland. In 2003 verscheen zijn roman Het koninkrijk van Sebah. Daarna volgde Zwijgplicht in 2006.

Dr. Drs R. Bhagwanbali introduceert in dit boek de term "tot koelie gemaakten" naar analogie van de term "tot slaaf gemaakten" om de geschiedenis van het systeem van substituut slavernij van Hindoestanen in Suriname te beschrijven. Er zijn grote verschillen tussen de twee vormen van slavernij (Afrikaanse slavernij en Hindoestaanse slavernij). Maar Bhagwanbali laat zien dat in tegenstelling tot de gangbare geschiedschrijving, die substituut slavernij portretteert als een vorm van vrije arbeid, Hindoestanen in dat systeem onderworpen waren aan grote beperkingen in hun vrijheid. Hij beschrijft de werving in India, het transport naar Suriname, de huisvesting, de arbeidsomstandigheden, de algemene levensomstandigheden en de onmenselijke straffen (zweepslagen waren heel gewoon). Die beschrijving toont aan dat contractarbeid een vorm was van mensonterende substituut slavernij in plaats van vrije arbeid.

In de negentiende eeuw, toen de centrale culturele, politieke en financiële instituten van Nederland tot stand kwamen, was slavernij nog altijd deel van het wereldrijk. Nederlandse families, instellingen en overheden zijn tegenwoordig steeds vaker geïnteresseerd in de rol die hun rechtsvoorgangers hebben gespeeld in het koloniale en slavernijverleden. Dit boek is een geschiedenis van De Nederlandsche Bank waarin de auteurs bijzondere aandacht schenken aan het verband met slavernij, zowel als factor in de economie en als onderwerp van politiek debat. Doordat De Nederlandsche Bank in de negentiende eeuw dienstbaar was aan de Nederlandse handelsbelangen en het ministerie van Koloniën heeft de bank onvermijdelijk raakpunten met de geschiedenis van slavernij. Ook de particuliere betrokkenheid van de bestuurders van DNB bij slavernij, of in een uitzonderlijk geval bij de strijd voor de afschaffing, komt aan bod. Karwan Fatah-Black is universitair docent Sociale en Economische Geschiedenis

De metamorfose van de wereld is een monumentale geschiedenis van de negentiende eeuw. Jürgen Osterhammel vertelt een waarlijk mondiale (geen eurocentrische) geschiedenis met een adembenemende reikwijdte en een enorme eruditie. Hij neemt de lezer mee van Londen naar New Delhi, van de Latijns-Amerikaanse revoluties naar de Taipingopstand, van de opera van Parijs naar die van Manaus in Brazilië, van Europese emigranten naar de bedreigde nomadische stammen overal op onze planeet. Hij vertelt over een wereld die steeds meer vervlochten raakt door de telegraaf, het stoomschip en de spoorweg. Hij onderzoekt de veranderende relatie tussen mens en natuur, gaat uitvoerig in op de rol van de slavernij en de afschaffing ervan bij de opkomst van nieuwe naties, en vecht de wijdverbreide overtuiging aan dat in de negentiende eeuw de natiestaat triomfeerde. De metamorfose van de wereld werpt een nieuw en opwindend licht op de eeuw die korte metten maakte met eeuwen stilstand en, ten goede én ten